In Historica nummer 2 2021

In het tweede Historica-nummer  van 2021 twee artikelen over de late oudheid - vroege middeleeuwen. Julie Van Pelt belicht vrouwelijke heiligen die als man door het leven gingen en Klazina Staat onderzoekt aan de hand van twee geschriften van vrouwen over het Heilige Land of het beeld van Latijn als 'mannentaal' wel klopt. Verder gaat Adriënne Baars-Schuyt in op het lot van Nederlandse Joodse vrouwen die vanuit Schevingen naar Ravensbrück werden gedeporteerd tijdens WOII, onderzoekt Stephanie van Dam de arbeidsrapporten van Sir Granville St John Orde over de Britse koloniën vanuit intersectioneel perspectief en analyseert Ophelia Van Wijmeersch de feministische horrorfilm The love witch (2016).

In de rubriek genderview krijgt Jonas Roelens (Radboud Universiteit  en redactielid van Historica) het woord. Zijn onderzoeksveld is sodomie in de Lage Landen in de vroegmoderne tijd. Zoals steeds staat het interview volledig online.

Recensie | Mineke van Essen - Onderweg naar 1832

Pioniers in Onderwijsland. Onderweg naar 1832: een groepsbiografie uit de Groningse school

In dit prachtig vormgegeven boek komen thema’s uit het eerdere werk van historisch pedagoge Mineke van Essen terug: in het bijzonder de opleiding en carrière van vrouwen en mannen in het onderwijs. Het nieuwe van dit boek zit ‘m in de vorm – een groepsbiografie -, en in de vragend-vertellende manier waarop de levenslopen worden gepresenteerd en “ingekleurd”.

In Onderweg naar 1832 volgt Van Essen vier Groningse jongemannen, die in de vroege negentiende eeuw werden opgeleid tot onderwijzer, en twee jonge vrouwen, voor wie die opleiding toen niet openstond maar die wel in het Groningse onderwijs terechtkwamen. Wat maakt deze zes tot een groep? Van Essen wijst op hun eenvoudige afkomst en hun jonge leeftijd, maar sterker is het argument dat ze in dezelfde tijd hun opleiding kregen en bijdroegen aan de modernisering van het Groningse onderwijs. Bij de keuze van de groepsleden heeft ook het feit dat Van Essen haar hoofdpersonen ‘kende’ uit eerder onderzoek een rol gespeeld. In dit boek plaatst ze hen samen in één decor, vroeg negentiende-eeuws Groningen, en geeft ze aan de hand van de levens van deze “pioniers” een beeld van het moderne Groningse onderwijs. Slotakkoord is het feest in 1832 – vandaar de titel – ter gelegenheid van het ambtsjubileum van schoolopziener Van Swinderen, die door zijn invloed op de zes feitelijk de zevende hoofdpersoon is.

Recensie | Charlotte Delbo - Niemand van ons zal terugkeren

Noodzakelijke Holocaustliteratuur: een Franse verzetsvrouw in Auschwitz

In de afgelopen 75 jaar zijn talloze memoires gepubliceerd over Auschwitz, het bekendste van alle vernietigingskampen en synoniem aan het ultieme kwaad in de mens. Onder de vroegste vrouwelijke auteurs van memoires bevinden zich onder anderen Olga Lengyel en Ana Novac, wier getuigenissen – Novac wist in gevangenschap zelfs een dagboek bij te houden – uit respectievelijk 1946 en 1966 in het Nederlands zijn verschenen als Leven met de dood (2004) en De mooie dagen van mijn jeugd (2010). Nu zijn ook de memoires van de hier lang onbekend gebleven Charlotte Delbo vertaald. Eindelijk, want Niemand van ons zal terugkeren is zonder twijfel indrukwekkende en noodzakelijke Holocaustliteratuur.

Recensie | Mirjam Janssen - Liefde in de Lage Landen

Met Liefde in de Lage Landen. Een portret van Nederland in 15 huwelijken benadert historica en schrijfster Mirjam Janssen de Nederlandse geschiedenis vanuit een fris perspectief. We kunnen de historie van het land vatten in politieke gebeurtenissen en sociale ontwikkelingen, maar óók inzoomen op huwelijk en gezinsleven. Deze vormen, aldus Janssen, evengoed een toetssteen voor vele maatschappelijke veranderingen.

In Historica nummer 1 2021

Het eerste Historica-nummer van jaargang 2021 biedt een mooie variatie aan onderwerpen. Edwina Hagen verkent de invloed van vrouwen op de vroegste parlementaire meningsvorming, Frouke Desmet verdiept zich in de vrouwelijke leerlingen van 19de-eeuws kunstschilder Alfred Stevens, Annemiek Houwen analyseert de genderhoudingen in Nederlandse handboeken voor het vak geschiedenis en Maxim Rigaux & Carme Font halen vroegmoderne vrouwen voor het voetlicht die de epische poëzie bedreven in de Iberische wereld. Daarnaast vinden jullie er enkele recensies en een terugblik op de gendergeschiedenisdag van 2020, met ook de rede waarmee Margit van der Steen toen afscheid nam als VVG-voorzitster.

In de rubriek Genderview geeft Greetje Bijl het woord aan Karwan Fatah-Black (Universiteit Leiden), expert Surinaamse geschiedenis en lid van de Commissie Herijking Canon van Nederland. Het volledige interview staat online.

Recensie | Fleur de Beaufort en Patrick van Schie - De liberale strijd voor vrouwenkiesrecht

In 2019 was het precies honderd jaar geleden dat de wet op het algemeen actief vrouwenstemrecht in Nederland werd aangenomen. Reden voor een terugblik, aldus het Liberaal Vrouwen Netwerk. Op verzoek van deze organisatie, onderdeel van de VVD, schreven historici Fleur de Beaufort en Patrick van Schie (TeldersStichting) daarom het boek De liberale strijd voor vrouwenkiesrecht.

Aidspreventie en de homoseksuele man

In verband met Wereld Aids Dag, is het artikel dat Lex van Rens voor het onlangs verschenen themanummer van Historica schreef nu alvast te lezen op onze website!

Welke impact had aids op homoseksuele zelfexpressie in de jaren tachtig? Door naar preventiemateriaal te kijken en het lichaam centraal te stellen, laat dit artikel zien hoe zelfdefinities van homoseksualiteit in relatie tot aids veranderde. Waar de mogelijkheden van het lichaam voor aids nog vrijwel onbeperkt waren, kwam er door aids meer nadruk op beheersing van de seksuele lust ter bescherming van het lichaam. Waar lust voorheen een argument was om het lichaam te verkennen, werd het lichaam in reactie op aids een argument om de lust te beheersen.

Attachments:
Download this file (Historica 2020-03 Lex van Rens.pdf)Historica 2020-03 Lex van Rens.pdf

Gendergeschiedenis heeft toekomst

Afscheidsrede voorzitter Vereniging voor Gendergeschiedenis
(16 oktober 2020)

Ik ben er trots op dat ik de afgelopen tien jaar voorzitter van de Vereniging voor Gendergeschiedenis heb mogen zijn. Met veel plezier heb ik samengewerkt met een geweldig team van bestuursleden en niet te vergeten de redactie van Historica. Nu is het tijd om de balans op te maken.  

Studenten Romy Beck en Stephanie van Dam winnen Johanna Naberprijs 2020

Wij feliciteren Romy Beck en Stephanie van Dam met de Johanna W.A. Naberprijs 2020! De jury van de Johanna Naberprijs voor de beste afstudeerscriptie op het gebied van vrouwen-en gendergeschiedenis draagt dit jaar namelijk twee winnaars aan. De Johanna Naberprijs wordt jaarlijks uitgereikt door Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, en de Vereniging voor Gendergeschiedenis (VVG). Beck en van Dam winnen gezamenlijk een bedrag van 500 euro en mogen beiden een artikel schrijven voor het tijdschrift Historica.

Lintje voor Margit van der Steen

Op vrijdag 16 oktober 2020 reikte burgemeester Klaas Tigelaar een Koninklijke onderscheiding uit aan mevrouw M.W.F. van der Steen uit Voorburg. Margit van der Steen is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Margit ontvangt de onderscheiding omdat zij zich al bijna veertig jaar lang nationaal en internationaal inzet voor het belang van gendergeschiedenis en de vertegenwoordiging van vrouwen. Dat doet ze op vrijwillige basis en vanuit haar werk.

Call for Papers Historica themanummer

Van moeder op dochter of moedermoord? Nieuwe perspectieven op de geschiedenis van vrouwenbewegingen in Nederland en België (1870-2020)

Een recent overzichtswerk over de geschiedenis van de vrouwenbeweging in Nederland wordt node gemist. Weliswaar verscheen in 2001 Caleidoscopische visies (Botman, Jouwe en Wekker) over de geschiedenis van de zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging in Nederland en zagen diverse deelstudies over onder meer de strijd voor het vrouwenkiesrecht en abortus het licht, maar het meest complete overzicht is nog steeds het inmiddels verouderde standaardwerk Van moeder op dochter (Posthumus-van der Goot). Ook handboeken over de Nederlandse geschiedenis komen veelal niet verder dan beknopte aandacht voor de zogenaamde eerste dan wel tweede feministische golf. Voor België verscheen eind 2018 de Encyclopédie de l'Histoire des Femmes (Gubin, Jacques, Marissal) en is er het meer laagdrempelige Des femmes dans l'histoire de Belgique depuis 1830 (Van Rokeghem, Vercheval-Vervoort, Aubenas) uit 2006. Maar in het Nederlands ontbreken overzichtswerken, al bracht Monika Triest in 2018 enkele figuren op het voorplan in haar Wat zoudt ge zonder 't vrouwvolk zijn, een geschiedenis van het feminisme in België.  

  • Home