Genderview
In deze rubriek brengt Historica een onderzoeker voor het voetlicht die vanuit haar of zijn discipline reflecteert op de (mogelijke) meerwaarde om te werken vanuit een genderperspectief. Op die manier willen Historica en de VVG actief het wetenschappelijke én publieke debat rond genderonderzoek stimuleren.
Genderview zomer 2023 : Roline Redmond
Helen en verzoeken doe je samen
Roline Redmond won De Brusseprijs voor het beste journalistieke boek van 2022 met het boek De Doorsons, waarin zij de zoektocht naar haar slavenvoorouders in Suriname beschrijft. Zij is cultureel antropoloog en schrijver. Redmond studeerde ook Spaans, Tekstwetenschap en Journalistiek aan de Universiteit van Utrecht. In 1981 studeerde zij af op het onderwerp Zwarte mensen in kinderboeken. Haar proefschrift uit 1993 is een literair-culturele analyse van Astrid Roemers roman Over de gekte van een vrouw. Op 7 maart 2023 gaf Roline Redmond de Aletta Jacobslezing getiteld ‘Voormoeders’ in Groningen. Greetje Bijl ging met haar in gesprek.
Genderview lente 2023 : Gloria Wekker
Vaderlandse geschiedenis creëert 'witte onschuld'
Gloria Wekker is emerita hoogleraar Gender en Etniciteit aan de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht. Als sociaal en cultureel antropoloog is ze gespecialiseerd in genderstudies en Caribische studies. Wekker is bekend om haar onderzoek naar seksualiteit, ‘ras’/etniciteit en intersectioneel denken binnen het feminisme. Samen met Maayke Botman en Nancy Jouwe stelde Wekker in 2001 Caleidoscopische visies: de zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging in Nederland samen, dat intersectioneel denken in de Nederlandstalige context introduceerde. In haar recentste boek Witte Onschuld: Paradoxen van kolonialisme en ras (2016/2017) ontleedt Wekker koloniale denkpatronen en racisme in Nederland. Lees hier het gesprek dat Greetje Bijl met haar had.
Genderview oktober 2022 : Esther Captain
Het helen en herstellen van koloniale geschiedenissen
Esther Captain is als senior onderzoeker werkzaam bij het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) in Leiden. Zij was als projectleider en onderzoeker betrokken bij het onderzoek ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950’ dat werd uitgevoerd door het KITLV samen met het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust en Genocidestudies en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. In februari 2022 werd het slotwerk Over de grens. Nederlands extreem geweld in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, 1945-1949 gepresenteerd. Samen met Onno Sinke schreef Captain het boek, Het geluid van geweld. Bersiap en de dynamiek van geweld tijdens de eerste fase van de Indonesische revolutie, 1945-1946 dat in juni 2022 uitkwam. Greetje Bijl sprak met haar voor Genderview.
Genderview juli 2022 : Bart Hellinck en Lonneke van den Hoonaard
“Ja! Jouw geschiedenis is belangrijk!”
Zonder lgbtq-archieven geen queer geschiedenis. Het zijn onmisbare bewaarplaatsen en kenniscentra voor het onderzoek naar een deel van ons verleden dat lange tijd als taboe beschouwd werd. Nederland en België kent twee gespecialiseerde archieven die zich al decennialang bezighouden met het verzamelen, bewaren en ontsluiten van historische bronnen over de geschiedenis en leefwereld van de lgbtq-gemeenschap. In Nederland is dat IHLIHA LGBTI Heritage en in België Fonds Suzan Daniel. Lonneke van den Hoonaard (IHLIA) en Bart Hellinck (Fonds Suzan Daniel) gaan met elkaar in gesprek over moeilijkheden én mogelijkheden voor het lgbtq-archiefwezen. Een dialoog over neutraliteit en maatschappelijke tendensen, privacy en digitalisering. Met een aanstekelijk enthousiasme over de parels binnen hun collecties en hun constante missie om het queer verleden te ontsluiten.
/ Jonas Roelens /
Lees meer: Genderview juli 2022 : Bart Hellinck en Lonneke...
Genderview februari 2022: Anneke Ribberink
Gelijke rechten garanderen geen gelijke kansen
Anneke Ribberink was universitair docent politieke en gendergeschiedenis aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Sinds 2015 is zij daar gastonderzoekster. Zij promoveerde in 1998 op een proefschrift over de beginfase van de Nederlandse Tweede Feministische Golf. Momenteel werkt ze aan een boek over vijf vrouwelijke politieke leiders in West- en Noord-Europa vanaf begin twintigste eeuw tot heden. Voor Genderview ging Greetje Bijl met haar in gesprek.
Genderview herfst 2021: Julie Carlier
‘Wetenschappelijk onderzoek is geen vrijblijvende oefening’
Julie Carlier is coördinator van het Ghent Centre for Global Studies aan de vakgroep Conflict- en Ontwikkelingsstudies van de Universiteit Gent. Zij is historica van opleiding, gespecialiseerd in de geschiedenis van feminisme. Julie Carlier promoveerde in 2010 in Gent op het proefschrift ‘Moving Beyond Boundaries: An Entangled History of Feminism in Belgium, 1890-1914’. Ze maakt deel uit van het feministische collectief dat sinds 2017 de Vrouwenstaking organiseert aan de Universiteit Gent. Historica-hoofdredacteur Greetje Bijl sprak met haar voor genderview.
Genderview zomer 2021: Jonas Roelens
‘De uitvinding van de pil zou boven elk schoolbord moeten hangen’
Jonas Roelens is universitair docent gendergeschiedenis aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. In 2018 verdedigde hij zijn doctoraat aan de Universiteit Gent. Zijn onderzoek handelt over sodomie in de Lage Landen in de vroegmoderne tijd. In Vlaanderen geniet Jonas Roelens steeds meer bekendheid bij het brede publiek. Hij is coauteur van Verzwegen Verlangen, een publiekshistorisch boek over de geschiedenis van homoseksualiteit in België, hij wordt gevraagd voor radio-interviews en won in 2019 de PhD cup; een wedstrijd waarin wetenschappers hun onderzoek zo helder mogelijk met het brede publiek moeten delen. Het is niet moeilijk om te raden waarom Jonas Roelens aan de haal ging met de juryprijs én de publieksprijs van de PhD cup. Of het nu gaat om brandstapels, sociaal constructivisme of zijn visie op genderonderwijs: zijn enthousiasme en passie klinken duidelijk door in zijn stem, ook via Skype. Laura Nys sprak met Jonas Roelens - overigens ook redactielid bij Historica voor deze genderview.
Genderview winter 2021: Karwan Fatah-Black
Genderview met Karwan Fatah-Black: "Een ‘onzejongensgeschiedenis’ van de Nederlandse slavenhandel"
Karwan Fatah-Black is universitair docent aan de Universiteit Leiden. In 2013 promoveerde hij aldaar op het proefschrift Suriname and the Atlantic World, 1650-1800. Hij publiceerde meerdere boeken over de geschiedenis van Suriname, zoals Eigendomsstrijd: de geschiedenis van slavernij en emancipatie in Suriname in 2018 en Sociëteit van Suriname, 1683-1795 in 2019. Fatah-Black roert zich veel in actuele zaken, zoals de discussie over Zwarte Piet en de Black Lives Matter-beweging.
In 2019 trad hij toe tot de Commissie Herijking Canon van Nederland, die in juni 2020 een vernieuwde Canon presenteerde.
Het interview van Historica-hoofdredacteur Greetje Bijl met Karwan Fatah-Black was wegens de COVID-19-pandemie een online video-gesprek.
Genderview herfst 2020: Theo van der Meer
Genderview met Theo van der Meer: "Heel wat moderne opvattingen zijn gevormd door de geschiedenis van homoseksualiteit"
Theo van der Meer is een internationale autoriteit op het vlak van homogeschiedenis. Na een periode als actief bestuurslid bij het COC (de Nederlandse belangenvereniging voor lesbiennes, homo's, biseksuelen en transgenders), ging Van der Meer aan de slag bij de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU), waar hij zich wijdde aan een proefschrift over het ontstaan van homoseksualiteit in de vroegmoderne tijd. Postdoc-posities in Chicago en San Francisco werden opgevolgd door onderzoeksprojecten aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en het Meertensinstituut. Hij werkt nu aan de voltooiing van een biografie van Piet Meertens, oprichter van het naar hem genoemde instituut en als Anton Beerta protagonist in de zevendelige roman van Han Voskuil, Het Bureau. Na meer dan dertig jaar onderzoek is Theo van der Meer een wandelende encyclopedie over de geschiedenis van homoseksualiteit in Nederland.
Die encyclopedische kennis wordt al meteen duidelijk aan het begin van zijn gesprek met Jonas Roelens, dat wegens coronamaatregelen veilig in de open lucht plaatsvindt. Theo suggereerde de Hortus Botanicus in zijn thuisstad Amsterdam als interviewlocatie en daar heeft hij een goede reden voor.
Genderview met Jonas Roelens
Genderview zomer 2020: Katrien De Graef
Genderview met Katrien De Graef: “We kunnen er niet bij dat er vierduizend jaar geleden een maatschappij bestond waarin vrouwen economisch onafhankelijk konden ageren.”
Katrien De Graef is hoofddocent aan de Universiteit Gent en verbonden aan de Vakgroep Talen en Culturen. Ze verricht onderzoek naar het Oude Nabije Oosten, met daarbij een focus op de socio-economische geschiedenis van de Oud-Babylonische periode. Daarnaast doceert ze taalkundige en historische vakken, waaronder Akkadisch, Geschiedenis van het Oude Nabije Oosten, en Maatschappij en Religie van het Oude Nabije Oosten. Ze is medeoprichtster van het academisch internationaal netwerk GeMANE: Gender, Methodology and the Ancient Near East.
Genderview met Eline Hyugens
Genderview lente 2020: Susan Legêne
Genderview met Susan Legêne: Hoe we ons in het heden verhouden tot het verleden
Susan Legêne is hoogleraar Politieke Geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Daarnaast was zij tot eind 2019 voorzitter van het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG). Zij promoveerde in 1998 op het onderwerp de negentiende-eeuwse Nederlandse cultuur van het imperialisme. In 2017 was zij voor Historica gasthoofdredacteur voor het themanummer ‘Burgerschap’.
Centraal stond de stelling dat burgerschap geen status is, maar dat het op individueel niveau een geschiedenis heeft die telkens kan veranderen. Sinds januari 2020 is zij decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen aan de VU.
Interview door Greetje Bijl