Bijbelgeschiedenis

Delila, een moordwijf
Delila, wie kent haar niet? Hedy Lamarr speelde haar (in Cecil B. de Mille's Samson and Delilah, 1949), Tom Jones bezong haar ('O, o, o...'). Maar echt kénnen? De enige bron die ons ter beschikking staat om meer van Delila te weten te komen is de bijbel, en wel het levensverhaal van Simson zoals dat verteld wordt in Richteren 13 - 16, en dan met name hoofdstuk 16. Het is een levensverhaal vol vrouwen en geweld. En liefde, tot de dood erop volgt.

Willien van Wieringen

Nationalisme en gender

Oranjenationalisme en de vrouwenbeweging
Reine vrouwen, stoere mannen en de verloren zeden van weleer: het nationalisme is een discours doorspekt met genderverhoudingen en seksualiteit. Aan die verwevenheid ontleent het nationalisme een enorme aantrekkingskracht, zo laat ook de geschiedenis van het Nederlandse Oranjenationalisme zien. Uiteindelijk blijkt de natie één groot gezin, waarin ieder zijn of haar plaats weet - zelfs de vrouwenbeweging.

Koen Haegens

Literatuur

Het succes van de streekroman
De streekroman is zeer populair bij een voornamelijk vrouwelijk leespubliek. Hoewel het genre nauwelijks is onderzocht, wordt het leesplezier algemeen verklaard uit een mechanisme van weerspiegeling en bevestiging: de lezeressen zouden even conservatief, oppervlakkig en eenvoudig zijn als de personages in hun favoriete romans. Onderzoek naar het succes van de streekroman levert een ander beeld op.

Annemarie van Buuren

Economische en sociale geschiedenis

Handelingsbekwaamheid van gehuwde vrouwen in de Republiek
Hollandse vrouwen stonden in de vroegmoderne tijd bekend om hun zelfstandige optreden in de handel. Zelfs getrouwde vrouwen zouden in deze sector hun mannetje hebben gestaan. Hoewel zij na hun huwelijk juridisch handelingsonbekwaam waren, werd hen door een uitzonderingsregel de mogelijkheid gegeven actief te zijn als handelsvrouw. Over deze uitzonderingsregel, die ook wel de regel van de 'Openbaar Koopvrouw' genoemd wordt, is tot op heden weinig bekend. In dit artikel een antwoord op de vraag wat deze speciale status voor gehuwde handelsvrouwen precies inhield.

Danielle van den Heuvel

Herinneringspolitiek

Het Ravensbrückcomité als herinneringsmaker
Op het Museumplein in Amsterdam staat sinds april 1975 een monument voor de vrouwen van concentratiekamp Ravensbrück. In dit kamp, tachtig kilometer ten noordoosten van Berlijn gelegen, hebben naar schatting 120.000 vrouwen en kinderen gevangen gezeten. 'Voor haar die neen bleven zeggen tegen het fascisme. Vrouwen van Ravensbrück 1940-1945' luidt de tekst die erop is aangebracht. Het is er gekomen dankzij de financiering van de gemeente Amsterdam en dankzij de inspanningen van het Comité Vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück (CVR).

Susan Hogervorst

Biografie

Charlotte Heidenreich-von Siebold, Duitslands eerste vrouwelijke arts in de verloskunde
In Nederland was zij nauwelijks bekend. In Duitsland, haar geboorteland, echter des te meer. Op grote publieke belangstelling kon zij daar zelfs rekenen, vooral in de eerste helft van de negentiende eeuw. Zo maakten maar liefst drie kranten er melding van toen zij op 26 maart 1817 aan de universiteit van Giessen promoveerde als verloskundig arts. En ook daarna bleven de publieke schijnwerpers op haar gericht. Zoals in 1819, na de geboorte van de latere Engelse koningin Victoria in Londen, een bevalling die door Charlotte was begeleid. Nog in 1938, 150 jaar na haar geboorte, werd Charlotte Heidenreich-von Siebold in verscheidene Duitse tijdschriften als 'die erste deutsche Frauenärztin' geëerd. Reden haar ook in Nederland eens voor het voetlicht te brengen.

Bea van Boxtel

Economische en sociale geschiedenis

Verhalen van vrouwen uit de bakkerijbranch
Het werk van bakkersvrouwen in het bakkersbedrijf is in de afgelopen honderd jaar sterk veranderd. In het onderzoek trachten wij de arbeid van bakkersvrouwen zichtbaar te maken en het belang dat hun werk voor het bakkersbedrijf vertegenwoordigt. De focus ligt daarbij op hun werk binnen het bakkersbedrijf. Voor het achterhalen van gegevens zijn er een honderdtal bakkersvrouwen benaderd en geïnterviewd. Daarnaast is aanvullend archiefonderzoek gedaan. Over de bakkerijbranche blijkt in het begin van de twintigste eeuw behoorlijk veel te zijn geschreven. Maar de bakkersvrouw komt daar niet in voor. Reden voor ons om verhalen van bakkersvrouwen op te tekenen.

Heleen Louwerse en Hendrik Dirk Roodenburg

Recensie

Een monumentale biografie
De biografie van Aletta Jacobs mag met recht een monument genoemd worden. Het is een indrukwekkend boek wat betreft het aantal pagina's (ruim 700), maar het is ook een veelomvattend boek als het gaat om de reikwijdte van alle verbindingen van Jacobs met de wereld om haar heen. Dit historiografisch gedenkteken voor de inspanningen van de burgerlijke dames van de eerste feministische golf was ook wel nodig in een tijd waarin historici zoals Bank en De Rooij zich opstellen als de nieuwe poortwachters van het Nederlands verleden. Naast Piet Hein en Colijn horen moedige vrouwen daar ook in thuis.

Hanneke Hoekstra

Vrouwen en boeken

Marijke Huisman

Aletta Jacobs en het verlangen naar de politiek

Janny Nieboer

Onder de loep

Nieuwe boeken

Service

De redactie heeft moeite gedaan de rechthebbenden van afbeeldingen in Historica op te sporen. Rechthebbenden van afbeeldingen kunnen zich melden bij de redactie indien zij van mening zijn dat materiaal ten onrechte is gebruikt.