Roken

Rokende vrouwen in historisch perspectief
Ofschoon de tabak sinds de zestiende eeuw Europa veroverde, bleef het roken ogenschijnlijk eeuwenlang uitsluitend een mannenzaak. Pas rond het midden van de negentiende eeuw kwam hier geleidelijk verandering in. Niet iedereen was echter gelukkig met deze inhaalmanoeuvre. In dit artikel wordt de beeldvorming ten aanzien van rokende vrouwen belicht. Naast de hardnekkige associatie van roken met lichtzinnigheid wordt ook de relatie met de vrouwenemancipatie in de beschouwing betrokken, om uit te komen bij het actuele dilemma: is gezondheid belangrijker dan vrijheid?

Raymond Harper

 

Promoveren

Spectators van hartstocht
Sekse en emotionele cultuur in de achttiende eeuw De achttiende eeuw, die bekend staat als de eeuw van de Rede en de Verlichting, was tegelijkertijd ook de eeuw waarin hartstochten en sentimenten de gemoederen beroerden. DorothŽe Sturkenboom promoveerde onlangs cum laude op een proefschrift met de titel Spectators van hartstocht, waarin zij de historische verwevenheid van sekse en emotie-opvattingen voor dat tijdvak onderzocht. Hieronder volgt een ingekorte versie van de tekst die zij op 2 oktober 1998 bij de verdediging van haar proefschrift in Nijmegen uitsprak.

Dorothée Sturckenboom

 

De tweede sekse

Een tweede leven voor De tweede sekse
Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat De tweede sekse in Frankrijk verscheen. Het feministische denken heeft in de tussentijd een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Padu Boerstra en Eva van der Plas vroegen zich daarom af of het magnum opus van Simone de Beauvoir nog een inhoudelijke rol in de hedendaagse feministische wetenschapsbeoefening speelt; in filosofische kringen worden de laatste jaren in ieder geval uiteenlopende interpretaties op De tweede sekse losgelaten.

Padu Boerstra en Eva van der Plas

 

Adviesliteratuur

Ambiguïteit in vrouwelijkheid
Bijna onzichtbaar, maar wel verkwikkend en heerlijk geurend als een bloem. Zo werd het huishouden voorgesteld in een van de adviesboeken die Marja van Tilburg onderzocht. Jonge vrouwen werden dan ook aangespoord zich vol overgave op deze schijnbaar onbeduidende taak te richten. De adviesboeken gaven lezeressen ook tips op het gebied van andere levenssferen, bijvoorbeeld de seksualiteit. Maar dan slaan de auteurs van deze boeken een heel andere toon aan. Wat stijl vermag: een onderzoek naar de seksespecifieke betekenis van stijlfiguren.

Marja van Tilburg

 

Opvoeding

Elitezonen naar school, elitedochters?
In vergelijking met de rest van Europa konden veel mensen in de Republiek der Nederlanden lezen en schrijven. Gold dat ook voor vrouwen en meisjes? Benjamin Roberts onderzocht de opvoedings- en onderwijspraktijken van drie regentenfamilies. De zonen uit deze families gingen na de lagere school naar een Latijnse of Franse school, daarna naar de universiteit en soms volgde zelfs nog een grand tour. Maar wat deden de dochters van regentenfamilies als hun broers op school zaten?

Benjamin Roberts

 

Promoveren

"Leidsvrouwen en zaakwaarneemsters"
In de geschiedenis van de vrouwenbeweging neemt Man Vrouw Maatschappij een bijzondere plaats in. Handelsmerk en kracht van MVM was het samengaan van radicale denkbeelden en een degelijke organisatie. Anneke Ribberink legt in haar proefschrift "Leidsvrouwen en zaakwaarneemsters". Een geschiedenis van de Aktiegroep Man Vrouw Maatschappij (MVM), 1968-1973, een verband tussen deze tweezijdigheid van de MVM en het feit dat de vroege MVMsters behoorden tot de zogenaamde 'stille generatie'. Hier volgt de inleiding die zij voorafgaande aan de promotieplechtigheid hield op 27 oktober 1998, te Amsterdam.

Anneke Ribberink

 

Reportage

"Een vaderland voor vrouwen?
Op 24 oktober 1998 jongstleden vond de tweejaarlijkse VVG-conferentie plaats. Het onderwerp lag dit jaar voor de hand. Het was in 1998 precies honderd jaar geleden dat de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid plaatsvond. De Tentoonstelling markeert een vrouwenhistorisch hoogtepunt. Maar voor nostalgie was op de 24e oktober geen plaats. "Dit is geen herdenkingsbijeenkomst", aldus Maria Grever in haar openingswoord. Wat het dan wel was? Een analytisch en scherp vrouwenhistorisch debat, de VVG waardig.

Hillie van de Streek

 

Recensie

Prostitutie

Marianne Baas

 

Feministische openbaarheid

Marijke Huisman

 

Parallelle levens

Lizzy Jongma

 

Barriere voor meisjesonderwijs

Gerda Geerdink

 

Onder de loep

Marijke Huisman

 

Vers van de pers

 

Historica-service

 

IFRWH

 

Netwerk

De redactie heeft moeite gedaan de rechthebbenden van afbeeldingen in Historica op te sporen. Rechthebbenden van afbeeldingen kunnen zich melden bij de redactie indien zij van mening zijn dat materiaal ten onrechte is gebruikt.