In Historica nummer 2 2022
Het tweede nummer van jaargang 2022 van Historica staat in het teken van LGBT+ geschiedenis. De redactie stelde het samen uit artikels die spontaan toekwamen, wat toont hoe bloeiend dit onderzoeksveld is. Samuel Vermote bestudeert de idealen inzake moederschap en gezinsvorming waarop lesbische vrouwen stuitten die vanaf de jaren 1980 hulp zochten bij Britse vruchtbaarheidsklinieken. Evoluerende normen staan ook centraal in het artikel van Marc van Velzen, over transgenderemancipatie in Nederland rond de eeuwwisseling: terwijl de focus eerst lag op een 'heldere' transitie naar man of vrouw, groeide in de jaren 2000 de erkenning dat lichamen en genderidentiteit niet binair in te delen zijn. Judith Schuyf verdiept zich in het leven en werk van Josine Reuling, die met Terug naar het eiland (1937) een roman schreef waarin vrouwenrelaties centraal stonden. Jari Goerlandt reconstrueert de rol radicale Vlaamse homogroepen in de strijd tegen het discriminerende artikel 372bis uit het Belgische strafrecht. Twee artikels én de Genderview reflecteren over erfgoedzorg. Tim Heusden zoomt in op de Amsterdamse Gay disko DOK om het belang van zichtbaar queer erfgoed en de rol van de erfgoedsector daarin te tonen. Noah Littel belicht de ideologische discussies die gepaard gingen met het ontwikkelen van specifieke catalogiseringssystemen om lgbtq-erfgoed te ontsluiten. In Genderview spreekt gasthoofdredacteur Jonas Roelans met Bart Hellinck (Fonds Suzan Daniel) en Lonneke van den Hoonaard (ILHIA) over de uitdagingen en mogelijkheden voor lgbtq-archieven in België en Nederland.
Genderview view staat, zoals steeds, integraal online.
Recensie | Filip Moens - De Lage Landen uit de kast
Muziek als wapen in de emancipatiestrijd
Niet eerder verscheen er een boek dat de rol van populaire muziekcultuur in Nederland en België belichtte in relatie tot de LHBTI emancipatiestrijd. In De Lage Landen uit de kast: Pink power en popmuziek (2022) geeft Philip Moens – zelf onderdeel van deze geschiedenis als drummer – voor het eerst een uitgebreid overzicht van de LHBTI muziekcultuur en emancipatiestrijd in het Nederlandse taalgebied. Directe aanleiding hiervoor was het verschijnen van David Bowie Made Me Gay: 100 Years of LGBT Music (2019) van de Britse journalist Darryl W. Bullock. Moens wist zeker dat ook in de Lage Landen populaire muziekcultuur een rol moet hebben gespeeld in de emancipatiestrijd van de ‘niet-heterogemeenschap.’
Lees meer: Recensie | Filip Moens - De Lage Landen uit de kast
Recensie | Marie Lotte Hagen en Nydia van Voorthuizen - Damn Horny
Meer dan een inclusief pornoboekAfgelopen zomer verscheen bij Blossom Books de seksbundel Damn Horny (2021) van Marie Lotte Hagen en Nydia van Voorthuizen. Het schrijversduo heeft dan al veel boeken op zijn naam en verkreeg bekendheid met het boekje getiteld Damn, Honey (2018), een oproep voor vrouwen om zich vrij te voelen in hun doen en laten, en de gelijknamige podcast. Naar aanleiding van reacties van lezers en luisteraars die aangaven te verlangen naar meer diversiteit in porno en een perspectief anders dan dat van de cis-heteroman, ontstond het idee voor een queer pornoboek waarin wordt afgerekend met het fetisjeren van dikke mensen, transpersonen en lesbische seks. Hagen en Van Voorthuizen nodigden allerhande mensen uit om een verhaal te schrijven.
Lees meer: Recensie | Marie Lotte Hagen en Nydia van Voorthuizen - Damn Horny
In Historica nummer 1 2022
Het eerste nummer van Historica 2022 bevat drie artikelen over vrouwen in de literatuur. Thom Tolboom gaat in op de representatie van Geertruida Bosboom-Touissaints als auteur, Hannah Smets belicht de onderlinge sociabiliteit van schrijfsters en Marie Isaac onderzoekt het beeld van ‘de vrouw’ in de Vlaamse oorlogsliteratuur van de Eerste Wereldoorlog. Daarnaast vinden jullie een artikel van Romy Beck over regentenvrouw Anna Elisabeth van den Bempden en van Hilde Neus over een actie van vrouwen van kleur tegen de Burgerwacht in Suriname, anno 1778. Voor genderview sprak Greetje Bijl met Anneke Ribberink, gastonderzoekster aan de Vrije Universiteit Amsterdam, dat gesprek staat integraal online.
Recensie | Anne Eekhout - Mary
Mary: Monsterlijke machtsstructurenVoor haar nieuwe roman dook Anne Eekhout in het leven van niemand minder dan de beroemde Mary Shelley. Opgegroeid in het Victoriaanse Londen als dochter van de vrijgevochten John Gotwin en Mary Wollstonecraft, was ze de schrijfster van de eerste gothic novel: Frankenstein. Haar veelbewogen leven is beroemd geworden, evenals de ontstaansgeschiedenis van Frankenstein. De genesis van het monster ligt aan het meer in Genève, waar dichter George Byron op een stormachtige nacht aan zijn entourage van romantische zielen (bestaande uit de dichters Percy Shelley, Mary Shelley, hun stiefzusje Claire Clairmont en de arts John Polidori) voorstelde om een verhalenwedstrijd te houden; degene die het meest beangstigende spookverhaal schreef, zou winnen.
Dubbelrecensie | De Voormoeders en Vrouwen van het land
De andere familielijn
De meeste familiegeschiedenissen volgen de lijn van het mannelijke geslacht: van vader op zoon. Dat is een gevolg van ons patriarchale familiesysteem, waarbij kinderen in de regel de naam van hun vader krijgen. Deze werkwijze leidt ertoe dat in veel van dit soort werken vrouwen slechts een bijrol spelen. Twee historici besloten onafhankelijk van elkaar dat zij een andere aanpak wilden kiezen, waarin vrouwen centraal zouden staan. Zo verschenen er in 2021 twee non-fictieboeken waarin de auteur onderzoek doet naar diens voormoeders in plaats van de klassieke voorvaders: De voormoeders. Een verborgen Nederlands-Indische familiegeschiedenis van Suze Zijlstra en Vrouwen van het land. Epos van drie dagloonsters van Theo Salemink.
Lees meer: Dubbelrecensie | De Voormoeders en Vrouwen van het land
Oproep voor inzendingen voor de Johanna Naber scriptieprijs 2022
Is jouw scriptie over vrouwen- en/of gendergeschiedenis € 500 waard?
In de zomer van 2022 wordt voor de 20ste keer de Johanna W.A. Naberprijs uitgereikt voor de beste afstudeerscriptie (Masterniveau) op het gebied van vrouwen-/gendergeschiedenis. Deze prijs wordt uitgeloofd door Atria en de Vereniging voor Gendergeschiedenis (VVG) met als doel het onderzoek op het gebied van vrouwen-/gendergeschiedenis te bevorderen. De prijsuitreiking vindt plaats tijdens de Historicidagen op 25 t/m 27 augustus in Rotterdam.
Lees meer: Oproep voor inzendingen voor de Johanna Naber scriptieprijs 2022
Recensie | Marja Vuijsje - Oude dozen
Herinneringen aan een belangrijk decennium
In Utrecht, waar ik vanaf 1973 geschiedenis studeerde, was ik een trouw bezoeker van de feministische boekhandel De Heksenkelder, de voorganger van Savannah Bay.[1] De meeste impact hadden de vier brochures van de radicaalfeministische uitgeverij De Bonte Was, over het moederschap, seksualiteit, huwelijk en gezin, en vrouwenwerk. Vrouwen vertelden hierin over hun schokkende ervaringen.[2] In dezelfde tijd schreef Anja Meulenbelt over haar heftige belevenissen als tienermoeder. Ik meen in het blad van de NVSH, Sextant. Het was een voorpublicatie uit haar bestseller De schaamte voorbij (1976).[3] Dit droeg allemaal bij aan bewustwording. Bij mij begon deze in het najaar van 1969.
David van Oeveren wint Johanna Naberprijs 2021
Wij feliciteren David van Oeveren met de Johanna W.A. Naberprijs 2021! De winnende scriptie analyseerde de dromen van Engelse krijgsgevangenen tijdens de Tweede Wereldoorlog waarbij verschillende uitingen en vormen van mannelijkheid zichtbaar werden gemaakt. De Johanna Naberprijs wordt jaarlijks uitgereikt door Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, en de Vereniging voor Gendergeschiedenis (VVG). David van Oeveren wint een bedrag van 500,- euro en krijgt de gelegenheid om een artikel te schrijven voor het tijdschrift Historica.
Recensie | Tineke van Loosbroek en Jan de Vries - Betsy Repelius
Een artistieke (oud)tanteDe meeste brievenuitgaves van vrouwen uit het fin-de-siècle zijn van bekende feministes of kunstenaressen. De naam van deze brievenschrijfster, Betsy Repelius (1848-1921), deed bij mij echter geen belletje rinkelen; die van Marie du Saar (1860-1952) herkende ik als een van de eerste Nederlandse vrouwelijke artsen. De tekst op de achterflap maakt wel nieuwsgierig: ‘De brieven tonen hoe Betsy Repelius het professionele kunstenaarsbestaan beleefde, haar buitenlandse reizen, het gezelschaps- en uitgaansleven en haar uitgebreide sociale contacten’ en bieden ‘een inspiratiebron voor nieuw onderzoek’. Die belofte maakt het boek helemaal waar; en ook al vermelden de brieven weinig avontuurlijks, deze ‘eenzijdige’ correspondentie – we lezen alleen de brieven van Betsy en niet de antwoorden van Marie – biedt wel een verrassende onderdompeling in het leven van een zelfstandige vrouw.
Lees meer: Recensie | Tineke van Loosbroek en Jan de Vries - Betsy Repelius
Themanummer vrouwenbewegingen Historica nummer 3 2021
Het themanummer "Van moeder op dochter of moedermoord?" beoogt nieuwe perspectieven te presenteren op de geschiedenis van vrouwenbewegingen in Nederland en België (1840-2020). In haar inleiding schrijft Margit van der Steen: "Digitalisering, recente inzichten uit genderstudies en politieke geschiedenis evenals maatschappelijke discussies stellen ons in staat nu antwoorden te vinden op voorheen niet te onderzoeken kwesties, nieuwe vragen te stellen en andere invalshoeken te kiezen. Iets van de rijkdom van die mogelijkheden, die ons beeld van de geschiedenis van het feminisme verbreden, willen we hier laten zien. Zo hopen we andere historici te inspireren meer onderzoek te verrichten, nieuwe generaties aan te spreken en het debat te verdiepen."
Lees meer: Themanummer vrouwenbewegingen Historica nummer 3 2021